Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy

Natura 2000 to program sieci obszarów objętych ochroną przyrody na terytorium UE. Jego celem jest zachowanie określonych typów siedlisk przyrodniczych i gatunków uznanych za cenne i zagrożone. Podstawą programu są dyrektywy unijne – dyrektywa ptasia (2009 r.) oraz dyrektywa siedliskowa (1992 r.).

W Polsce przepisy unijne stanowiące podstawę dla tworzenia sieci Natura 2000 wprowadziła ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody.

Obszar Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy PLH140016 został zatwierdzony przez stosowną Komisję Europejską 12 grudnia 2008 r. Jest to obszar położony w województwie mazowieckim (88%), w powiatach kozienickim (gminy: Magnuszew, Grabów nad Pilicą), białobrzeskim (gminy: Stromiec, Białobrzegi, Promna, Wyśmierzyce), przysuskim (gminy: Klwów, Odrzywół), grójeckim (gminy: Nowe Miasto nad Pilicą, Mogielnica, Warka) oraz w województwie łódzkim (12%), w powiatach tomaszowskim i opoczyńskim. Warka jest jednym z większych miast leżących w pobliżu obszaru.

Obszar ten obejmuje 110- kilometrowy odcinek doliny Pilicy, szeroki na 1 – 5 km. Jego północną granicę stanowi stroma skarpa o wysokości względnej dochodzącej do 20 m. Część południowa jest płaska, pokryta przeważnie lasami. Pilica na tym odcinku ma szerokość 100- 150 m., silnie meandruje, tworzy liczne wysepki, łachy i ławice piasku. Terasa zalewowa jest częściowo zmeliorowana, dominują na niej łąki i pastwiska o różnym stopniu wilgotności oraz zbiorowiska turzyc i trzcin.

Z obszarem Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy związany jest w znacznej mierze z nim pokrywający się Obszar Specjalnej Ochrony Ptaków Natura 2000 Dolina Dolnej Pilicy PLB140003.

Klimat

Średnia roczna temperatura powietrza wynosi 7,5°C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec ze średnią temperaturą powietrza 18,2°C, najchłodniejszym styczeń (2,5°C). Liczba dni, kiedy temperatura spada poniżej 0°C, wynosi około 43, liczba dni z przymrozkami wynosi 100-118.

Pokrywa śnieżna utrzymuje się przez 38-60 dni. Okres wegetacyjny trwa 170-180 dni. Niski opad, poniżej 530 mm, przynoszony jest głównie atlantyckimi wilgotnymi masami powietrza. Najmniejsze zachmurzenie występuje w sierpniu i wrześniu, największe w grudniu. Nasłonecznienie latem wynosi około 9,5 godz., natomiast zimą 2,5 godz.. Przeważają wiatry zachodnie oraz północno-zachodnie. Wiatry południowe występują rzadko.

Gleby

W obszarze Natura 2000 występują gleby przeciętne, fragmentami zróżnicowane. Na północnej skarpie i wysokim tarasie Pilicy są to piaski gliniaste, od wschodu pylaste, wykorzystywane do prowadzenia intensywnych upraw sadowniczych i ogrodniczych. W samej dolinie Pilicy występują głównie aluwia piaszczyste o budowie mad lekkich i bardzo lekkich, mało spoiste. Terasę zalewową tworzą mady oraz gleby organiczne o zmiennym uwilgotnieniu.

Typy siedlisk przyrodniczych występujące na obszarze

• starorzecza i zbiorniki wodne
• zmiennowilgotne łąki
• niżowe i górskie świeże łąki
• łęgi wierzbowe, topolowe, olszowe i jesionowe

Gatunki zwierząt stanowiących przedmiot ochrony w obszarze

• bóbr europejski
• wydra europejska
• kumak nizinny, płaz
• różanka, ryba
• boleń, ryba
• piskorz, ryba
• koza, koza złotawa, ryba
• zatoczek łamliwy, ślimak
• trzepla zielona, ważka
• zalotka większa, ważka
• czerwończyk nieparek, motyl