Największy sad Europy

W krajobrazie regionu warecko — grójeckiego dominują sady, pachnące jabłkami, gruszkami, śliwkami i wiśniami. Nic zatem dziwnego, że teren ten nazywany jest powszechnie „największym sadem w Europie”, a głównym źródłem utrzymania mieszkańców jest — co nie trudno zgadnąć —sadownictwo. Droga do tego była długa i ciernista. Zaczęło się w okresie Rzeczypospolitej szlacheckiej – od niewielkich sadów zakładanych przy dworach szlacheckich czy plebaniach. Tzw. ludowi pozostawała kradzież jabłek z pańskiego sadu, piętnowana jeszcze w międzywojniu przez publicystę w sutannie – ks. Marcelego Ciemniewskiego.

Sadownictwo, jako nowoczesna gałąź produkcji, było szansą dla pogrążonej w biedzie i analfabetyzmie wsi powiatu grójeckiego. Taką tezę na początku XX w. postawił instruktor ogrodniczy — Witalis Urbanowicz. Według niego, każdy chłop powinien mieć przy domu sad owocowy, będący gwarantem dostatku w rodzinie i wykształcenia dzieci. Dużą zasługą Urbanowicza jest spopularyzowanie sadownictwa wśród włościan. W dzieło budowy nowoczesnego sadownictwa włączyli się także przedstawiciele ziemiaństwa, na czele z Tadeuszem Marianem Daszewskim z Nowej Wsi.

W okresie powojennym wielki wkład na tym polu miał profesor Szczepan Aleksander Pieniążek, propagator wzorców amerykańskich oraz Eligiusz Gajewski. Nie do przecenienia pozostaje również rola, utworzonego na początku lat 70-tych w Nowej Wsi k. Warki, Zespołu Szkół Ogrodniczych, dziś funkcjonującego jako Centrum Kształcenia Zawodowego i Ustawicznego. Absolwenci tej placówki odegrali dużą rolę w budowie „największego sadu Europy”.

Hodowane tu jabłka wyróżniają się walorami jakościowymi i smakowymi. Można je kupić w lokalnych sklepach albo bezpośrednio od sadownika – na wareckim targu, odbywającym się w każdą środę i w sobotę u zbiegu ulic Nowy Zjazd i Mostowa. Sadownicy sprzedają owoce także na rynkach hurtowych w całej Polsce. Wreszcie – za pośrednictwem grup producenckich i firm handlowych — eksportują je na rynki zagraniczne. Jabłka z grójeckich i wareckich sadów są najlepszą wizytówką naszego kraju.