Muzeum Regionalne PTTK

Na przełomie lat 40. i 50. XX w. największym osiągnięciem wareckiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Turystyczno-Krajoznawczego (do 1950 r. Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego) było stworzenie Muzeum Regionalnego PTTK. Zlokalizowano je w dwóch salach pałacu na Winiarach.

Otwarcie placówki poprzedziły liczne działania wareckich społeczników. Nawiązano kontakty z muzealnikami, aby zapoznać się z organizacją muzealnictwa w Polsce. Prowadzono zbiórkę eksponatów, apelując o pomoc do mieszkańców powiatu grójeckiego, a także kierując pisma do Ministerstwa Kultury i Sztuki, Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków, Związku Muzeów Polskich, Biblioteki Polskiej w Paryżu czy Delegatury Rady Polonii Amerykańskiej w Warszawie.

Muzeum Regionalne PTTK w Warce otwarto 6 maja 1951 r. o godzinie 16.30. Ekspozycję stanowiły: wykopaliska archeologiczne, dokumenty historyczne, numizmaty, stroje ludowe, hafty i wycinanki, stare mapy, pamiątki z walk na przyczółku warecko-magnuszewskim. Muzeum było czynne w każdą niedzielę od godziny 15.00 do 17.00, a zgłoszone wycieczki mogły zwiedzać je każdego dnia. Pierwszym kustoszem był Wiktor Krawczyk (zm. 1957). Po jego śmierci opiekunem muzeum została Wanda Podymniak, a gdy ona w 1961 r. przeniosła się do Warszawy, funkcję kustosza objął Aleksander Gajewski.

Muzeum Regionalne PTTK było instytucją w pełni społeczną, a zarazem aktywną. 19 maja 1952 r. otwarto wystawę fotograficzną, na której pokazano zdjęcia ukazujące życie codzienne mieszkańców Warki, działalność produkcyjną fabryk, zabytki, przyrodę doliny Pilicy. 7 kwietnia 1956 r. otwarto wystawę poświęconą 300. rocznicy bitwy pod Warką, zorganizowaną wspólnie z Wojewódzką Biblioteką Publiczną w Pruszkowie. Jeden z gości napisał w księdze pamiątkowej: „Jestem w Warce po 11 latach. Dumny jestem, że tu się urodziłem i odwiedziłem swe rodzinne miasto w 300 rocznicę bitwy ze Szwedami”. Popularność muzeum rosła, co przyczyniło się do podjęcia przez władze polskie decyzji o generalnym remoncie pałacu na Winiarach i utworzeniu Muzeum im. Kazimierza Pułaskiego. W połowie 1963 r. Muzeum Regionalne PTTK przestało istnieć. Odegrało ono dużą rolę w patriotycznym wychowaniu miejscowego społeczeństwa, a także w promocji Warki w Polsce i za granicą.